PGS. TS Phạm Trung Lương – Thành viên Tổ chuyên gia tư vấn Quy hoạch quốc gia đã có những nhận định sâu sắc về vai trò của siêu dự án này trong việc giải quyết bài toán kinh tế đêm, thu hút dòng khách chất lượng cao và định hình biểu tượng mới, giúp thành phố bên sông Hàn vươn tầm châu Á như mục tiêu đề ra.

- Thưa ông, sau hợp nhất, thời gian qua, Đà Nẵng cũng đã triển khai rất nhiều công trình trọng điểm nhằm tạo sức bật cho du lịch và kinh tế Đà Nẵng trong kỷ nguyên mới. Trong đó, siêu dự án “Da Nang Downtown” trị giá 80 ngàn tỷ đồng, được kỳ vọng sẽ tạo nên biểu tượng mới và tạo cú hích bứt phá cho du lịch Đà Nẵng trong giai đoạn mới. Nhìn dưới góc độ du lịch, ông đánh giá như thế nào về vai trò của siêu dự án này?

Sau hợp nhất, Đà Nẵng đang có thêm hai chức năng rất quan trọng, đó là Trung tâm tài chính quốc tế và Khu Thương mại tự do. Như vậy, đồng nghĩa với việc Đà Nẵng sẽ là điểm đến của các nhà đầu tư lớn và đứng từ góc độ du lịch thì chính họ là phân khúc khách du lịch ở đẳng cấp cao đến với Đà Nẵng. Đà Nẵng sẽ đón nhận một dòng du khách mới. Tuy nhiên, với những gì mà Đà Nẵng đang hiện có hiện nay về cơ sở vật chất kỹ thuật, về sản phẩm du lịch cho phân khúc thị trường này thì có lẽ rằng vẫn đang còn hạn chế nhiều.

Bên cạnh đó, với tư cách là trung tâm du lịch của khu vực miền Trung - Tây Nguyên, đồng thời là một trong những trung tâm du lịch lớn của cả nước, thì Đà Nẵng rất cần những cơ sở vật chất kỹ thuật du lịch đủ “mạnh” để “cung” các dịch vụ du lịch phù hợp với yêu cầu của một “Trung tâm du lịch quốc gia”. Đà Nẵng hiện nay là địa phương duy nhất trong cả nước có hai sứ mệnh quốc tế như đã đề cập, và từ lợi thế về phát triển kinh tế sẽ kéo theo lợi thế về phát triển du lịch. Chúng ta phải tận dụng được những lợi thế mới đó. Và dự án Da Nang Downtown của Đà Nẵng trong thời điểm này là hoàn toàn phù hợp. Dự án này gắn liền với công nghiệp văn hóa, với kinh tế đêm, để đáp ứng xu hướng du lịch và dòng khách du lịch mà tôi vừa đề cập. Cho nên, nó rất có ý nghĩa.

- Theo kế hoạch, dự án Da Nang Downtown sẽ có rất nhiều hạng mục đẳng cấp phục vụ du khách trải nghiệm về đêm “all in one”, giống như cách vận hành của các biểu tượng kinh tế đêm nổi tiếng trên thế giới như Marina Bay Sands (Singapore) hay One Bangkok (Thái Lan). Dự án này được kỳ vọng sẽ giúp tháo gỡ bài toán kinh tế đêm của Đà Nẵng. Ông đánh giá sao về điều này?

Câu chuyện kinh tế đêm này không phải bây giờ lần đầu tiên ta mới nói, mà đã nói khá lâu rồi, đặc biệt ở các trung tâm lớn như: Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội, và kể cả Đà Nẵng. Nhưng cho đến giờ phút này, chúng ta vẫn chưa có được “kinh tế đêm” đúng theo bản chất, bởi vì cho đến nay chưa ở đâu có được một khu phức hợp bao gồm ít nhất là ba loại dịch vụ. Thứ nhất là dịch vụ vui chơi giải trí. Thứ hai là dịch vụ ăn uống (ẩm thực). Và thứ ba là dịch vụ mua sắm. Tổ hợp của ba dịch vụ này (ba trong một) ở đẳng cấp cao, thì mới có được kinh tế đêm.

Để phát triển kinh tế đêm ở các trung tâm du lịch ở Việt Nam thì cần phải hội đủ một số điều kiện Thứ nhất, là phải nhận thức đúng thế nào là kinh tế đêm. Thứ hai, là phải có một không gian đủ lớn cho nó, và thứ ba, hoạt động kinh tế đêm phải không được ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân, cộng đồng. Chỉ khi đó mới nên nghĩ đến chuyện phát triển kinh tế đêm, và phải đầu tư cho không gian đó. Thậm chí, chúng tôi cũng đã đề xuất rằng: nếu không gian trên mặt đất hạn chế, thì chúng ta nên sử dụng không gian ngầm để phát triển kinh tế đêm. Tôi cho rằng, khi phát triển các dịch vụ ở không gian ngầm, chúng ta mới đáp ứng được yêu cầu tốt nhất là không ảnh hưởng đến cuộc sống của cộng đồng, và lúc đó hoàn toàn có thể hoạt động 24/24, mới có thể phát triển tốt.

Cho nên, dự án Downtown này, nếu được xây dựng gắn với kinh tế đêm đúng theo kỳ vọng, theo mong muốn của nhà đầu tư và cả người dân, thì tôi cho rằng đây là một dự án rất lớn, và sẽ đi đầu trong câu chuyện phát triển kinh tế đêm đúng theo nghĩa của nó.

- So với những địa phương khác thì theo ông Đà Nẵng đã có đủ những yếu tố để có thể tạo nên một nền kinh tế đêm đúng nghĩa hay chưa?

Điều đầu tiên mà chúng ta đang thiếu chính là chính sách. Hiện nay, Đà Nẵng đang được hưởng những cơ chế khá đặc thù, gắn liền với việc phát triển trung tâm tài chính quốc tế và khu thương mại tự do, nhưng đối với ý tưởng phát triển kinh tế đêm, lại chưa có chính sách cụ thể, đặc biệt là với các loại hình vui chơi, giải trí như casino.

Hiện Việt Nam mới chỉ đang thí điểm mô hình này ở quy mô rất nhỏ. Nếu khu phức hợp được hình thành, điều tiên quyết là chính quyền thành phố Đà Nẵng, Quốc hội và Nhà nước cần cho phép thực hiện dịch vụ casino đúng nghĩa, đồng thời quản lý chặt chẽ. Singapore là ví dụ điển hình: trước đây họ cũng e ngại cờ bạc, nhưng sau đó nhận ra rằng nếu quản lý tốt, hoạt động này không những không ảnh hưởng đến xã hội mà còn mang lại nguồn thu thuế lớn, tạo động lực cho ngành du lịch và giải trí phát triển.

Tiếp theo là chính sách miễn giảm thuế VAT tại chỗ tạo điều kiện thuận lợi nhất cho khách du lịch quốc tế mua sắm. Ví dụ, khách du lịch có thể được miễn thủ tục hoàn thuế tại sân bay, bởi trong giá bán tại khu thương mại đã bao gồm phần ưu đãi đó. Điều này vừa giúp tiết kiệm thời gian, vừa khuyến khích mua sắm, đồng thời bảo đảm chất lượng và minh bạch giá cả – những yếu tố mà du khách quốc tế thường e ngại khi đến Việt Nam.

Chính sách quản lý trong khu phức hợp phải hướng đến việc bảo đảm chất lượng dịch vụ, chống gian lận thương mại, chống thất thoát thuế cho nhà nước và tạo trải nghiệm thuận lợi nhất cho du khách.

Một yếu tố khác cần được xem xét là chính sách cho phép hoạt động 24/24. Hiện nay, Việt Nam vẫn chưa áp dụng mô hình này rộng rãi. Nếu đã xác định không gian kinh tế đêm riêng biệt, không ảnh hưởng lớn đến đời sống cộng đồng , thì nên có cơ chế đặc thù để hoạt động 24/7, đúng với tinh thần của kinh tế đêm.

Bên cạnh đó, cần đầu tư hệ thống hạ tầng kết nối thuận tiện nhất từ trung tâm thành phố đến nơi tổ chức kinh tế đêm: cả đường bộ, đường sông, và thậm chí là hạ tầng hàng không nhỏ (mini airport) để phục vụ du khách cao cấp. Tất cả những yếu tố trên từ cơ chế, chính sách đến hạ tầng là điều kiện tiên quyết để đảm bảo sự thành công và tính bền vững của khu phức hợp kinh tế đêm trong tương lai.

- Điểm nhấn của siêu dự án Da Nang Downtown là tòa nhà 69 tầng được thiết kế lấy cảm cảm hứng với tà áo dài truyền thống, với nhiều hạng mục tích hợp như: nghỉ dưỡng 5 sao, văn phòng hạng A, cùng các tiện ích đẳng cấp về vui chơi, giải trí, mua sắm. Theo ông, công trình này có ý nghĩa như thế nào trong việc thu hút dòng khách hạng sang cũng như nguồn nhân lực chất lượng cao đến với Đà Nẵng?

Trong phát triển du lịch, yếu tố quan trọng nhất của một điểm đến là phải có biểu tượng nhận diện rõ nét. Hình ảnh đó không chỉ hiện diện trong logo mà còn phải truyền tải được tinh thần và giá trị của thương hiệu điểm đến . Hiện nay, Đà Nẵng mới đang trong quá trình định hình lại thương hiệu điểm đến, chưa có logo đặc trưng. Vì vậy, việc đầu tư xây dựng tòa tháp 69 tầng, mang dáng dấp của chiếc áo dài chính là cơ hội để Đà Nẵng định hình biểu tượng của mình. Tôi đánh giá rất cao ý tưởng kiến trúc lấy cảm hứng từ áo dài, bởi đây là hình ảnh mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam.

Tuy nhiên, tôi xin góp ý một chút. Nếu xét về phần nội hàm, tức các hoạt động, chức năng bên trong tòa nhà thì chưa có gì đặc sắc phù hợp với giá trị ý tưởng của biểu tượng mà mới chỉ dừng lại ở các mô hình thương mại, ẩm thực, vui chơi giải trí… tương tự như nhiều công trình biểu tượng khác trên thế giới, ví dụ như tháp đôi Petronas ở Malaysia. Điều đó đồng nghĩa chưa tạo được sự khác biệt phù hợp với giá trị biểu tượng của công trình này.

Nếu chúng ta có thể tích hợp những giá trị của thời đại ngay trong tòa nhà, thì giá trị của nó sẽ cao hơn, dù có thể không đồ sộ bằng một số công trình biểu tượng khác ở Việt Nam và khu vực. Ví dụ, nếu bên ngoài của tòa nhà là biểu tượng áo dài rất đậm bản sắc văn hóa Việt Nam thì bên trong tòa nhà nên có những chức năng tương xứng, chẳng hạn như một trung tâm thời trang, bởi áo dài chính là thời trang và là thời trang rất đặc trưng của phụ nữ Việt Nam. Tại sao Milano là thành phố có thể trở thành trung tâm thời trang của Ý và của thế giới, hay New York có thể trở thành trung tâm thời trang của Mỹ và thế giới thì có thể làm được điều đó, mà Đà Nẵng – Việt Nam lại không thể? Ít nhất, chúng ta hoàn toàn có thể trở thành trung tâm thời trang của châu Á, khi hiện nay khu vực vẫn chưa có thành phố nào ở châu Á định hình một cách rõ ràng về trung tâm thời trang của khu vực. Ngoài ra, chúng ta có thể nghĩ đến một Bảo tàng Áo dài đầu tiên đặt bên trong Da Nang Downtown. Nếu làm được, dự án này sẽ giúp Đà Nẵng mang một giá trị rất khác biệt.

Bên cạnh đó, ngoài những hoạt động thương mại, ẩm thực được tổ chức và vận hành ở đẳng cấp cao phù hợp với yêu cầu cốt lõi của một Downtown, tôi cho rằng tòa nhà này cần tích hợp các giá trị của thời đại như yếu tố “xanh”, “thông minh” gắn với xu hướng phát triển du lịch xanh, du lịch thông minh mà Đà Nẵng đang hướng đến. Khi đó, dù công trình khác có cao đến đâu, thì tòa nhà này vẫn vượt trội nhờ những giá trị thời đại và bản sắc riêng.

Khi mà chúng ta làm được điều đó, thì biểu tượng của tòa tháp này sẽ không chỉ là biểu tượng riêng cho Đà Nẵng, mà có thể sẽ là biểu tượng đại diện cho Việt Nam, thậm chí là đại diện cho khu vực và châu Á.

- Nhiều người đánh giá rằng Đà Nẵng bây giờ không chỉ là “thành phố đáng sống” mà còn “đáng đến, đáng thức và đáng ở lại” cũng như “đáng đầu tư”. Dưới góc độ của nhà kinh tế du lịch, ông đánh giá như nào về những chữ “Đáng” ấy của Đà Nẵng?

Tôi cho rằng là quá đúng. Nếu Đà Nẵng làm được những gì chúng ta đang chia sẻ, đang bàn bạc và đang kỳ vọng đối với du lịch Đà Nẵng thì sẽ còn nhiều chữ “Đáng” hơn nữa, không chỉ dừng lại mấy chữ “Đáng” đấy đâu, mà còn có nhiều chữ “Đáng” khác nữa.

Xét về giá bất động sản của Đà Nẵng so với những trung tâm như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh thì hiện nay giá bất động sản ở Đà Nẵng còn ở mức hợp lý hơn. Tuy nhiên khi Đà Nẵng đã định hình trở thành trung tâm tài chính quốc tế, khu thương mại tự do rồi thì lúc đấy giá bất động sản lại khác. Chính vì vậy Đà Nẵng là điểm đến rất “đáng” đầu tư.

“Đà Nẵng đáng sống” là bởi môi trường ở đây quá tốt. Đây là môi trường cho công việc, cho cuộc sống và cho cả sức khỏe của bản thân. Không khí biển quá tốt, Hà Nội mình có nằm mơ 100 lần cũng chả được như thế đâu.

“Đáng đến” thì Đà Nẵng có quá nhiều điểm hấp dẫn cả về thiên nhiên và văn hoá cùng với nhiều hoạt động vui chơi giải trí, nhiều sản phẩm du lịch, nhiều dịch vụ. Từ những cái sôi động nhất của một thành phố cho đến những cái sâu lắng về chiều sâu của di sản văn hoá, nếp sống truyền thống của cộng đồng nói chung và các đồng bào dân tộc,… tất cả đều có hết, đều thu gọn. Sau khi hợp nhất, Đà Nẵng là địa phương đứng đầu về số lượng di sản thế giới được công nhận ở Việt Nam, kể cả vật thể và phi vật thể. Một điểm đến mà trải nghiệm được rất nhiều thứ, thế thì quá là “đáng đến”.

“Đáng ở lại”, như tôi đã nói, vì có quá nhiều trải nghiệm nên chúng ta phải có thời gian để đi. Không phải trong một lúc chúng ta đi hết được các điểm du lịch để trải nghiệm đầy đủ những giá trị đặc sắc về thiên nhiên, văn hoá và con người xứ Quảng thì rất “đáng ở lại” để mà kéo dài thời gian của chuyến du lịch. Thay vì đến Đà Nẵng, đi tắm biển khoảng 3 ngày là đủ rồi thì bây giờ chúng ta còn phải đi miền Tây của Quảng Nam trước đây, thăm quan cảnh quan và trải nghiệm văn hoá, lối sống truyền thống của đồng bào, rừng tự nhiên trên đấy quá tuyệt vời luôn, đặc biệt khi ở đó còn có sâm Ngọc Linh, … Với công nghệ hiện nay, người ta có thể làm việc từ xa được vì vậy việc nhiều du khách quốc tế chọn ở lại Đà Nẵng là nơi “đáng ở lại” để sinh sống cũng là điều dễ hiểu.

“Đáng thức” thì chúng ta đã phân tích rồi. Với Da Nang Downtown này, tôi hoàn toàn kỳ vọng là du khách sẽ thức để vui chơi, giải trí đến kiệt sức thì thôi, không còn tiền để tiêu nữa.

“Đáng đầu tư” là đương nhiên vì trong sự phát triển của một thành phố lớn và giàu tiềm năng như Đà Nẵng, khi mà kinh tế phát triển thì câu chuyện đầu tư là bài toán rất dễ có lời giải trong kinh tế học, đặc biệt khi kinh tế Đà Nẵng là xu hướng đang lên, đang phát triển và chưa thấy “điểm dừng” . Mình mua cái gì ngày hôm nay là ngày mai giá trị đã nâng lên gấp 2 đến 3 lần rồi. Bất động sản là thứ rất đáng mua ở Đà Nẵng lúc này. Ai mua được càng sớm thì càng tốt, càng lời nhiều. Kể cả những giá trị vô hình mà chúng ta trải nghiệm được thì biết đâu theo thời gian đôi khi lại có sự thay đổi theo hướng tích cực. Những gì chúng ta trải nghiệm ngày hôm nay, nó là nguyên bản, là những giá trị tốt nhất thì chúng ta rất đáng phải đến để mà “mua ngay” những giá trị vô hình ấy.

- Thưa ông, với tiềm năng lớn và những siêu dự án trọng điểm mà Đà Nẵng đã và đang làm triển khai, Đà Nẵng có thể đạt được kỳ vọng trở thành trung tâm du lịch hàng đầu châu Á không?

Với những dự án đang triển khai và cả những kế hoạch đang ấp ủ của Đà Nẵng hiện tại với điểm nhấn là sự đa dạng và khác biệt tôi cho rằng đó là một yếu tố rất quan trọng. Nhưng muốn thực sự trở thành Điểm đến “đầu tàu” của du lịch châu Á thì còn rất nhiều vấn đề phải làm. Tôi cho rằng sự đời của Da Nang Downtown này sẽ là một cú hích cực kỳ quan trọng để chúng ta tiến đến mục tiêu này. Vấn đề là quyết tâm của cả hệ thống chính trị và chính sách cho mục tiêu phát triển đấy cần phải đồng bộ. Trong phát triển Đà Nẵng, có hai vấn đề cần lưu ý: một là giao thông và hai là xử lý chất thải. Đây là hai vấn đề đô thị mà Đà Nẵng muốn trở thành trung tâm du lịch của châu Á thật theo đúng nghĩa thì xử lý được những hạn chế của hiện tại đồng thời là “nguy cơ” trong tương lai nếu không thật sự được quan tâm.

Theo số liệu mà tôi có được, chi tiêu trung bình hiện nay của khách khi đến Đà Nẵng chỉ khoảng 80 USD/ngày, trong khi ở Tokyo là khoảng 200 USD, Singapore khoảng 180 USD, còn Kuala Lumpur hay Bangkok cũng xấp xỉ 170 USD. Điều đó cho thấy chúng ta có khách, nhưng khách không có nhiều chỗ để tiêu. Câu chuyện này, tức là dự án Downtown sẽ giúp khách du lịch có chỗ để tiêu, có lý do để ở lại lâu hơn, và như vậy tổng thu nhập từ du lịch sẽ tăng lên rất nhiều. Điều đó đồng nghĩa với việc du lịch sẽ đóng góp tích cực hơn cho phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đồng thời tạo rất nhiều cơ hội việc làm, tăng thêm thu nhập cho người dân.

Xin cảm ơn ông!